Κάποια πράγματα εισέρχονται στη ζωή μας διακριτικά και αθόρυβα, χωρίς καλά καλά να το καταλάβουμε. Η εμπλοκή μας σε αυτά μπορεί να γίνει τυχαία ή και από πρόθεση και επιδίωξή μας, χωρίς όμως να έχουμε εκ των προτέρων συνειδητοποιήσει που μπορεί να μας οδηγήσει. Σαν ένα σιγανό, επιφανειακό ρυάκι διασχίζουν την καθημερινότητά μας και είναι άγνωστο πως θα εξελιχθεί η ροή τους. Θα γίνουν πηγή αναβλύζουσα, ποτάμι ορμητικό, λίμνη παρηγορητική, καταρράκτης ασυγκράτητος; Άγνωσται αι βουλαί…
Αυτές οι σκέψεις με τριγύριζαν καθώς διάβαζα το βιβλίο «Μια…αθάνατη φιλία» της Γιολάντας Τσορώνη-Γεωργιάδη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σαββάλας, με τη συνεργασία του Αντώνη Ασπρόμουργου στα κείμενα και στην εικονογράφηση. Απευθύνεται, σύμφωνα με όσα αναγράφονται στο οπισθόφυλλό του, σε παιδιά 8-11 ετών, αλλά εγώ πιστεύω ότι άνετα μπορεί να ενδιαφέρει και τους εφήβους. Η αφήγηση θα έλεγα ότι αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα, που σκαλί σκαλί την ανεβάζει κλιμακωτά, με ένα γαλήνιο και τρυφερό λόγο, έως το σημείο όπου είναι απαραίτητο και επιθυμητό, ώστε να υπηρετήσει το κεντρικό μήνυμα: την αξία της φιλίας.
Πρώτο επίπεδο και σταθμός του αφηγηματικού ταξιδιού η Ρήνεια, ένα ακατοίκητο μικρονήσι που γειτονεύει με τη Δήλο και τη Μύκονο. Μύθοι και ιστορία συνθέτουν ένα γοητευτικό κουβάρι που εξάπτει τη φαντασία και ενεργοποιεί τη λογική και κριτική σκέψη, χωρίς να κουράζει. Η συζήτηση «ανάβει» σταδιακά, παράλληλα με την εξέλιξη της πλοκής και στους ζωντανούς διαλόγους συμμετέχει μία πλειάδα ηρώων, που όμως δεν ανήκουν στον κόσμο των ανθρώπων. Και αυτό είναι ακόμη πιο ελκυστικό! Ο ανιμισμός στις δόξες του, η φύση ολόκληρη, μέσω των εκπροσώπων της, παίρνει μέρος στην κουβέντα και αφήνει τον αναγνώστη έκπληκτο με την ευφράδεια, τις γνώσεις της, αλλά και τη διαλογική της δεξιότητα. Το αρμυρίκι, ο γλάρος, η σαύρα, η μέλισσα, το αγριοκούνελο, το φίδι, το κοράκι, η χελώνα, η κουκουβάγια, το γεράκι, ο μπάμπουρας, το σπουργίτι, το χελιδόνι, αλλά και ο αέρας, ο ήλιος, το φεγγάρι είναι συμπρωταγωνιστές, παρόντες ενεργητικά, συνομιλητές και συμμέτοχοι σε ό,τι συμβαίνει στο ζευγάρι των δύο βασικών ηρώων: του Αθάνατου και της Αγράμπελης.
Δεύτερο επίπεδο και «καρδιά» της εν λόγω μυθοπλασίας η έναρξη της σχέσης ανάμεσα στον Αθάνατο και την Αγράμπελη. Τα δύο φυτά-χαρακτήρες σκιαγραφούνται με επιμέλεια και ζωντάνια, η διαφορετικότητά τους περιγράφεται με τόνους απαλούς και αποχρώσεις ποιητικές, συγκινεί και προκαλεί την περιέργεια και μια ενδόμυχη αγωνία για την εξέλιξη αυτής της σχέσης. Μιας σχέσης που είναι ταυτόχρονα εύθραυστη αλλά και απροσμέτρητα δυνατή. Μιας σχέσης δύσκολης και αναπάντεχης, γιατί «χρειάζεται υπομονή και θάρρος για να αγγίξεις την καρδιά». Αλλά υπάρχει σχέση ουσιαστική, μοίρασμα ανόθευτο από ταπεινές συμβάσεις, αλήθεια βιωματική που να μην είναι δύσκολη; Κομβικής σημασίας στοιχείο στην εξέλιξη αυτής της «επικίνδυνης» σχέσης το πιθάρι, μέσα στο οποίο είναι φυτρωμένος ο Αθάνατος, προστατευμένος αλλά και περιχαρακωμένος ταυτόχρονα. Έτσι είναι οι προστατευτικοί ιστοί, προσφέρουν θαλπωρή αλλά ενίοτε προκαλούν και ασφυξία, όταν έχεις μεγαλώσει τόσο ώστε να σε πονάνε τα διπλωμένα φτερά σου…
Τρίτο επίπεδο και κορύφωση της αφήγησης, η αναμέτρηση των δύο καρδιακών φίλων με τον εαυτό τους και τη φύση τους. Αναμέτρηση που θα τους βάλει σε περιπέτειες, αλλά και που μέσα από τον πόνο, την αξιοπρέπεια, την αυτοθυσία, τη χαρά, την προσφορά, το ξόδεμα, την αυταπάρνηση, την ανιδιοτέλεια και την απογείωση της αγάπης θα κάνει αθάνατη και ζηλευτή τη φιλία τους. «Να ξέρεις ότι ούτε που με νοιάζει να είναι αυτή βασίλισσα κι εγώ θρονί…», λέει θυμωμένα ο Αθάνατος στο γεράκι, που μάταια προσπαθεί να τον πείσει ότι ως «σύμβολο εξουσίας, τόλμης και μεγαλείου» πρέπει να είναι και να δείχνει περήφανος και σκληρός. «Να…πεθαίνει από μοναξιά και να μην το μολογά, παράδειγμα δύναμης να δίνει!». Αυτή τη δύναμη όλοι τη λαχταράμε. Μόνο που διαφορετικά ορίζουμε την πηγή της: άλλος στο χρήμα, άλλος στην εξουσία, άλλος στο Θεό, άλλος στη Μούσα του, άλλος στη φιλία…
Δεν θα μακρηγορήσω περισσότερο. Θα σας προτείνω ανεπιφύλακτα να διαβάσετε και εσείς το βιβλίο αυτό της Γιολάντας Τσορώνη-Γεωργιάδη, πριν το δώσετε να το διαβάσουν τα παιδιά σας. Βάλτε να παίζει το «Μπολερό» του Μορίς Ραβέλ και αφεθείτε στο γλαφυρό λόγο της συγγραφέα. Αφήστε τον εαυτό σας να νιώσει το συναισθηματικό φάσμα που ρέει μέσα από τις φροντισμένες, αγαπητικές λέξεις της. Αναλογιστείτε τις δικές σας φιλίες ζωής, τα παλαιά, στιβαρά θεμέλια πάνω στα οποία χτίσατε τα όνειρά σας και μοιραστήκατε τις λύπες, τους φόβους, τις αγωνίες αλλά και τις χαρές και τα επιτεύγματά σας. Ευχηθείτε να υπάρξουν πολλές ακόμη ευκαιρίες στο παρόν και το μέλλον σας να υφάνετε καινούργιες, ανεξίτηλες φιλίες-αξίες ζωής.
Διαβάστε αυτό το καλό βιβλίο και βιώστε το με τα παιδιά και τους μαθητές σας. Γιατί, εκτός από το κυρίως κείμενο και μία πολύ όμορφη έμμετρη απόδοση της ραχοκοκαλιάς της ιστορίας, περιλαμβάνει επίσης μία διασκεδαστική ποικιλία εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και χρήσιμες προτάσεις για την ενίσχυση της φιλαναγνωσίας, ενισχυμένες από την πλούσια εμπειρία της συγγραφέα στη διδασκαλική έδρα. Αποκλείεται να μη βρείτε κάτι που να εξάψει το ενδιαφέρον τόσο το δικό σας όσο και των παιδιών σας. Προσωπικά πιστεύω ότι σε ένα τέτοιο κείμενο θα ταίριαζε καλύτερα μια εικονογράφηση ζωγραφική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η δουλειά του Αντώνη Ασπρόμουργου δεν είναι αξιόλογη στο είδος της. Ο ρεαλισμός των εικόνων του είναι αξιοθαύμαστος, ειδικά όταν αποδίδει πλάσματα της φύσης.
Εύχομαι στο ταξίδι της ζωής σας να απαντήσετε και να προκαλέσετε πολλές φιλίες σαν αυτή του Αθάνατου με την Αγράμπελη. Γιατί όπως λέει ένα σανσκριτικό ρητό «Ξεκινάνε μια σταλιά, δυναμώνουν και βαθαίνουν με τα χρόνια και δε γυρνάνε πίσω: τα ποτάμια, τα χρόνια κι οι φιλίες».
Πολλά χρήσιμα και ενδιαφέροντα για το φυτό αθάνατος μπορείτε να διαβάσετε εδώ: http://www.herb.gr/index.php/catalog/product/view/id/551/ .
Maya Plisetskaya, Le Ballet du XXe Siècle, BOLÉRO de Ravel,
Fête de l’Humanité, Théâtre Royal de la Monnaie, Bruxelles, Belgique, 1976
Coregrafie / Choreography: Maurice Béjart εδώ: http://vimeo.com/9053501
Ακούστε την «Αγράμπελη» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη από το μουσικό CD «40 Τραγούδια για παιδάκια και παιδιά» του Μίκη Θεοδωράκη, με την παιδική χορωδία και ορχήστρα του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας: