Μάρτης Ανοιξιάτης, Φυτευτής και Βαγγελιώτης αλλά και Γδάρτης, Παλουκοκάφτης, Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος.
Μάρτης είναι, τρέλες κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει. Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης. Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο. Τσοπάνη μου, την κάπα σου το Μάρτη φύλαγέ την. Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή; Ο που ‘χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ήλιος μην τη δει. Μάρτη, Μάρτη βροχερέ και Απρίλη δροσερέ! Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε. Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα! Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον το ζευγά που ‘χει στη γη σπαρμένα.
Πολλά του σούρνει του Μάρτη ο λαός μας. Και δεν έχει άδικο έτσι άστατος και απρόβλεπτος που είναι. Κάθε περιοχή έχει τις παροιμίες της, τα γνωμικά της, τις παραδόσεις, τα παραμύθια της. Το ίδιο και η Ίμβρος, η όμορφη και παράξενη μικρή πατρίδα, εκεί ψηλά, στο βορειοανατολικό Αιγαίο…
Κάθε χρόνο, τέτοιο καιρό, διαβάζω στην τάξη μου μια λαϊκή παράδοση της Ίμβρου για το Μάρτη, που τιτλοφορείται “Τα Κασκαβάλια, ή της Γριάς τα τυριά”. Πάντα κάνει μεγάλη εντύπωση στα παιδιά, την αναδιηγούνται και την παίζουν ξανά και ξανά, για μέρες.
Τα παιδιά μαγεύονται από το γεγονός ότι τα Κασκαβάλια δεν είναι μόνο παραμύθι, αλλά υπάρχουν στ’ αλήθεια. Βλέπουν τη φωτογραφία της περιοχής της Ίμβρου όπου αντιστοιχεί το συγκεκριμένο τοπωνύμιο και θαυμάζουν! Μετά, εικονογραφούν με το δικό τους τρόπο την υπέροχη αυτή λαϊκή παράδοση. Συχνά τη δραματοποιούμε, ή φτιάχνουμε χαρτόκουκλες και την παίζουμε κουκλοθέατρο.
Άλλες φορές τα παιδιά δουλεύουν ατομικά και επιλέγουν πιο σημείο της ιστορίας θα αποτυπώσουν στο χαρτί. Συνήθως είναι αυτό που συγκράτησαν ευκολότερα στη μνήμη τους ή αυτό που τους έκανε μεγαλύτερη εντύπωση.
Άλλες φορές δουλεύουν σε ζευγάρια και συνεργάζονται, ώστε το έργο τους να αποτυπώσει τα πιο σημαντικά σημεία της ιστορίας. Τις προάλλες φτιάξαμε ένα παιχνιδοτράγουδο που “πάτησε” πάνω στη μελωδία και το ρυθμό γνωστού παιχνιδοτράγουδου, αξιοποιώντας τους βασικούς ήρωες της λαϊκής αυτής παράδοσης (αρνάκια, Κυρά, δράκος). Είναι “Τα 10 αρνάκια της Κυράς Αρχόντισσας“:
10 αρνάκια, αρνάκια μικρά,
χορεύουν στο χιόνι και στην παγωνιά.
Παγάκια θα γίνετε! φωνάζει η Κυρά.
9 αρνάκια γυρίσαν ξανά.
9 αρνάκια, αρνάκια μικρά,
χορεύουν στο χιόνι και στην παγωνιά.
Παγάκια θα γίνετε! φωνάζει η Κυρά.
8 μόνο αρνάκια γυρίσαν ξανά.
8 άσπρα αρνάκια, αρνάκια μικρά,
χορεύουν στο χιόνι και στην παγωνιά.
Παγάκια θα γίνετε! φωνάζει η Κυρά.
7 μόνο αρνάκια γυρίσαν ξανά.
7 άσπρα αρνάκια, αρνάκια μικρά,
χορεύουν στο χιόνι και στην παγωνιά.
Παγάκια θα γίνετε! φωνάζει η Κυρά.
Μα 6 αρνάκια γυρίσαν ξανά.
Τα 6 αρνάκια, αρνάκια μικρά,
χορεύουν στο χιόνι και στην παγωνιά.
Παγάκια θα γίνετε! φωνάζει η Κυρά.
Μα 5 αρνάκια γυρίσαν ξανά.
Τα 5 αρνάκια, αρνάκια μικρά,
χορεύουν στο χιόνι και στην παγωνιά.
Παγάκια θα γίνετε! φωνάζει η Κυρά.
Μα 4 αρνάκια γυρίσαν ξανά.
Τα 4 αρνάκια, αρνάκια μικρά,
χορεύουν στο χιόνι και στην παγωνιά.
Παγάκια θα γίνετε! φωνάζει η Κυρά.
Μα 3 αρνάκια γυρίσαν ξανά.
Τα 3 αρνάκια, αρνάκια μικρά
χορεύουν στο χιόνι και στην παγωνιά
παγάκια θα γίνετε φωνάζει η Κυρά
μα 2 αρνάκια γυρίσαν ξανά
Τα 2 αρνάκια αρνάκια μικρά,
χορεύουν στο χιόνι και στην παγωνιά.
Παγάκια θα γίνετε! φωνάζει η Κυρά.
Μα 1 αρνάκι γυρίζει ξανά.
Μονάχα 1 αρνάκι, αρνάκι μικρό,
χορεύει στο χιόνι καν καν και συρτό.
Παγάκι θα γίνεις! φωνάζει η Κυρά.
Κανένα αρνάκι δεν γυρίζει ξανά.
Το Δράκο που φυλά της Κυράς το θησαυρό,
τον παίρνει ο ύπνος με ροχαλητό.
ΧΡΡΡΡΦΣΣΣΣ ακούγεται απ’ το βουνό
και τα 10 αρνάκια γυρνούν στο λεπτό!
Και έτσι κάνουμε ένα σύντομο ταξιδάκι στην Ίμβρο, για να μάθουμε οι μικροί, να μη λησμονούμε οι νεότεροι και ν’ αναπολήσουν και οι παλαιότεροι.