Το χρυσό δαχτυλίδι του Θησέα, μυκηναϊκό σφραγιστικό δαχτυλίδι από την Ακρόπολη, 15ος αι. π.Χ., έμεινε για χρόνια προστατευμένο στις αποθήκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Στο πλαίσιο της δράσης «Αθέατο Μουσείο», που στόχο έχει να παρουσιάζει ανά δίμηνο στο ευρύ κοινό εκθέματα που δεν εκτίθενται στις μόνιμες συλλογές του, έχουμε για πρώτη φορά την ευκαιρία να το θαυμάσουμε από κοντά. Οι αρχαιολόγοι του Μουσείου υποδέχονται το κοινό σε συγκεκριμένες ημέρες και ώρες και αφηγούνται τις θαυμαστές ιστορίες των εκθεμάτων αυτών. Να είστε εκεί!
Μια λάμψη στ’ Αναφιώτικα…
Ήταν ένα πρωινό της δεκαετίας του 1950. Μια λάμψη μέσα σε σωρούς από πέτρες και χώματα τράβηξε την προσοχή ενός διαβάτη, στ’ Αναφιώτικα της Πλάκας. Σωστό εργοτάξιο ήταν η περιοχή κατά τις εργασίες επέκτασης του παλαιού Μουσείου της Ακρόπολης. Πλησίασε και την άγγιξε διστακτικά με ιδρωμένα από την αγωνία δάχτυλα. Η καρδιά του χοροπήδησε. Χωρίς να το πολυσκεφθεί, την έκλεισε στη χούφτα του και μετά στο πιο σκοτεινό συρτάρι του. Έτσι θέλησε να την προστατέψει από την αφάνεια και τη λήθη: κάνοντάς την βασίλισσα στο δικό του μικρόκοσμο… Το 2004, 54 χρόνια μετά, μια συγγενής αυτού του προσεκτικού διαβάτη, αποφάσισε ότι τέτοιοι θησαυροί, που φωτίζουν τις ρίζες και την ιστορία ενός ολόκληρου λαού, δεν αρμόζει να μένουν κρυμμένοι σε ατομικά συρτάρια. Και παρέδωσε το ζηλευτό εύρημα στις αρμόδιες υπηρεσίες, για να καταλήξει στην προϊστορική συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Αυτό είναι το περίφημο δαχτυλίδι του Θησέα!
Χορεύοντας με τον…ταύρο!
Στην κύρια επιφάνεια του πανέμορφου δαχτυλιδιού, που ονομάζεται σφενδόνη, απεικονίζεται σκηνή από τα μινωικά ταυροκαθάψια. Βλέπουμε το άλμα νεαρού άνδρα πάνω από εντυπωσιακό ταύρο, ανάμεσα σε ένα λιοντάρι και σε ένα δέντρο. Το δαχτυλίδι εικάζεται ότι ανήκε σε κάποιον ηγεμόνα των Μυκηναίων, αφού σφραγιστικά δαχτυλίδια δεν μπορούσε να κατέχει ο καθένας! Και ανατρέχοντας στους αθηναϊκούς μύθους, να σου ο Θησέας που ταξίδεψε στην Κρήτη για να αναμετρηθεί με το Μινώταυρο και απέδειξε τη θεϊκή του καταγωγή χάρη σε ένα δαχτυλίδι…
Που’ ντο, που ’ντο το δαχτυλίδι…
Πλήθος κόσμου είναι συγκεντρωμένο για να παρακολουθήσει την αναμέτρηση του Αθηναίου λεβεντονιού με το φοβερό Μινώταυρο. Οι νέοι και οι νέες που πλαισιώνουν τον αποφασισμένο για όλα Θησέα, καρδιοχτυπούν. Θα τα καταφέρει να τους γλυτώσει από την οργή του βασιλιά Μίνωα και να απαλλάξει την πατρίδα τους απ’ τη σκληρή της τιμωρία; Μαζί τους καρδιοχτυπά και η Αριάδνη, η λυγερόκορμη βασιλοπούλα. Κοιτάζει το Θησέα στα μάτια και κρυφαναστενάζει, λαβωμένη από τη σαϊτα του Έρωτα…
Κάποια στιγμή, ο βασιλιάς Μίνωας προσβάλλει μια Αθηναία κοπελιά. Ο Θησέας σπεύδει να την υπερασπιστεί.
– Τολμάς να δείξεις το μπόι σου σε μένα, που είμαι γιος του Κεραύνιου Δία; Μαζέψου, παλικάρι μου!, εξαγριώνεται ο Μίνωας.
– Όσο κατάγεσαι εσύ από θεϊκή γενιά, άλλο τόσο κατάγομαι κι εγώ, σεβαστέ βασιλιά. Γιατί πατέρας μου είναι ο κοσμοσείστης Ποσειδώνας, του απαντάει θαρρετά ο Θησέας.
Αστράφτει και βροντάει ο Μίνωας, δεν την περίμενε τέτοια απόκριση. Βγάζει από το δάχτυλό του ένα δαχτυλίδι ολόχρυσο, του δίνει μια και το πετάει στη θάλασσα.
– Αν είσαι γιος του Ποσειδώνα, απόδειξέ το, νεαρέ! Βρες και φέρε μου πίσω το δαχτυλίδι μου!, του λέει και σμίγει χαιρέκακα τα φρύδια.
Όλοι παγώνουν. Πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο δυνατό; Το δαχτυλίδι το κατάπιαν τ’ αφρισμένα κύματα και το βάθος στο ακρογιάλι ετούτο είναι απροσμέτρητο. Μα ο Θησέας διόλου δεν ταράζεται. Πρώτα προσεύχεται στον πατέρα του να τον συντρέξει. Μετά, σκαρφαλώνει σε βράχο απόκρημνο και βουτά στων κυμάτων την παγωμένη αγκαλιά. Όλοι αναρωτιούνται που θα βγει αυτή η αποκοτιά.
Μα δεν μπορούν να δουν τι συμβαίνει στον πολύχρωμο βυθό. Μόλις βουλιάζει ο Θησέας, ο Τρίτωνας, ο ετεροθαλής αδερφός του με την ψαρίσια ουρά, αναλαμβάνει αποστολή. Ίσια στα παλάτια του Ποσειδώνα τον οδηγεί. Τον καλοδέχεται ο πατέρας του, των θαλασσών ο διαφεντευτής. Γιατί η μάνα του, η Αίθρα, βασιλοπούλα της Τροιζήνας, τον βασιλιά της Αθήνας, τον Αιγέα, είχε παντρευτεί, αλλά και ο Ποσειδώνας κρυφά στην κλίνη της την είχε επισκεφθεί…Και να! Το χρυσό δαχτυλίδι ήδη στη φούχτα του Θησέα αστραποβολεί. Και η πανώρια Αμφιτρίτη, του Ποσειδώνα η συμβία η εκλεκτή, τα μακριά μαλλιά του με στεφάνι ολόχρυσο κοσμεί.
Όταν, πάλι με τη βοήθεια του Τρίτωνα, αναδύθηκε στο κρητικό ακρογιάλι ο Θησέας, γερός και λαμπερός, το πλήθος δεν πίστευε στα μάτια του. Κανείς δεν περίμενε ότι θα κατάφερνε έναν τόσο δύσκολο άθλο. Ο Μίνωας παρέλαβε χολωμένος και αμίλητος το δαχτυλίδι του. Της Αριάδνης η ανάσα ξαναβρήκε το ρυθμό της. Οι νέες και οι νέοι της Αθήνας ξέσπασαν σε δάκρυα και αλαλαγμούς χαράς. Μα οι δοκιμασίες δεν είχαν τελειώσει για το Θησέα. Τον περίμενε η πάλη με το Μινώταυρο στου λαβυρίνθου τις φιδογυριστές στοές…
Πληροφορίες: http://www.namuseum.gr/museum/pressreleases/2015/pressrelease_unseen15-gr.html