Επειδή ζούμε ένα μακρύ, αλλιώτικο καλοκαίρι και οι διακοπές θα αργήσουν λιγάκι ακόμη, ενώ για κάποιους μπορεί και να μην προκύψουν τελικά, τι θα λέγατε να δροσιστούμε, πλατσουρίζοντας στις μπανιέρες διαφόρων λαών και εποχών; Χνουδωτή πετσέτα στο λαιμό, σαγιονάρες, μια καθαρή αλλαξιά ρούχα και φύγαμε!

Στην Κρήτη και στην Αίγυπτο
Στα 1800 π.Χ. η βασίλισσα και οι πριγκίπισσες της Κνωσού, όταν ήθελαν να πάρουν το μπάνιο τους, αποσύρονταν στα ιδιαίτερα διαμερίσματά τους μαζί με τις πιστές τους υπηρέτριες. Οι μπανιέρες τους ήταν πήλινες και ζωγραφισμένες με έντονα χρώματα και σχέδια εμπνευσμένα από τη ζωή τη φύση. Απέναντι, στην Αίγυπτο, ο ποταμός Νείλος υπήρξε ανέκαθεν η υπαίθρια, κοινόχρηστη μπανιέρα των φτωχών. Οι πλούσιοι Αιγύπτιοι, βλέπετε, διέθεταν συνήθως ντους! Αποτελούνταν από ένα λείο πέτρινο δίσκο, ο οποίος συνδεόταν με ένα υπόγειο πιθάρι, όπου συγκεντρώνονταν τα απόνερα. Η διαδικασία ήταν απλή: στέκονταν πάνω στο δίσκο και οι υπηρέτες έχυναν πάνω τους το νερό. Οι ιερείς λούζονταν τέσσερις φορές την ημέρα!

Το λουτρό του Ρωμαίου, επιστήμη!
Τα περισσότερα σπίτια στην αρχαία Ρώμη δε διέθεταν μπάνιο. Υπήρχαν όμως τα λουτρά, άλλα ιδιωτικά, ανοικτά μόνο στα φουσκωτά πορτοφόλια των ευπατρίδων που γίνονταν τακτικά μέλη τους και άλλα δημόσια. Τον 3Ο αιώνα μ.Χ. υπήρχαν 1000 ιδιωτικά και 11 δημόσια λουτρά στη Ρώμη, που ήταν συγχρόνως γυμναστήρια και χώροι κοινωνικών συναναστροφών και διέθεταν ως και μουσείο και βιβλιοθήκη. Το φημισμένο λουτρό του Καρακάλλα μπορούσε να φιλοξενήσει 1600 λουόμενους ταυτόχρονα! Υπήρχε νόμος οι άνδρες να λούζονται χωριστά από τις γυναίκες, αλλά όπως όλοι οι νόμοι, έτσι κι αυτός είχε τα «παραθυράκια» του…Αφού άφηνες τα ρούχα σου στα αποδυτήρια, ζεσταινόσουν με ασκήσεις γυμναστικής και πέρναγες διαδοχικά από την αίθουσα του ατμόλουτρου (για να συνηθίσει το σώμα στην υψηλή θερμοκρασία), στην πισίνα με το ζεστό νερό και τέλος στην αίθουσα της…ψυχρολουσίας για αναζωογόνηση, στέγνωμα και περιποίηση με μασάζ. Το σαπούνι δεν ήταν και ό,τι καλύτερο. Φτιαγμένο από λίπος προβάτων και στάχτη από καυσόξυλα, μάλλον έγδερνε αντί να χαϊδεύει το δέρμα. Και τι δεν είχαν δει οι πισίνες των ρωμαϊκών λουτρών, τα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: από καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κάθε είδους και ήθους, μέχρι πολιτικές συνωμοσίες και δολοφονίες!

Ο…βρωμερός Μεσαίωνας
Οι κακές γλώσσες λένε ότι οι χωρικοί την εποχή του Μεσαίωνα λούζονταν δυο φορές κατά τη διάρκεια της ζωής τους: όταν βαφτίζονταν και λίγο πριν την κηδεία τους! Οι πλούσιοι γαιοκτήμονες πλήρωναν για να απολαμβάνουν το μπάνιο τους στο σπίτι τους, με τη βοήθεια υπηρετικού προσωπικού, μέσα σε μπανιέρες που έμοιαζαν με ξύλινα βαρέλια κομμένα στη μέση. Η αλήθεια είναι ότι το να κρατηθείς καθαρός κλεισμένος μέσα σε ένα κάστρο που το πολιορκούσαν κατακτητές, αποτελούσε ζήτημα ζωής και θανάτου. Τα κάστρα, βλέπετε, δε διέθεταν όχι μπάνια, αλλά ούτε καν αποχωρητήρια, με συνέπεια τα λύματα να χύνονται αυθαίρετα οπουδήποτε. Αν μάλιστα οι πολιορκητές τους έκαναν «βρώμικο» πόλεμο, μολύνοντας επίτηδες τα γύρω ποτάμια και τις πηγές, οι αρρώστιες και οι επιδημίες έφταναν να απειλούν τους πολιορκημένους περισσότερο από τα κανόνια και τα βέλη των εχθρών.

Μαμ, χαμάμ και νάνι!
Για τους μουσουλμάνους τα μπάνιο αποτελούσε ανέκαθεν σωστή ιεροτελεστία. Πιστεύουν, βλέπετε, ότι εξαγνίζει τον άνθρωπο από τα αμαρτήματα της ψυχής. Τα οθωμανικά λουτρά, γνωστά και ως χαμάμ, ήταν το στολίδι κάθε μουσουλμανικής πόλης και το πρώτο πράγμα που έφτιαχναν σε κάθε νέα περιοχή που κατακτούσαν οι σουλτάνοι και οι ανώτεροι αξιωματούχοι τους. Στην Κωνσταντινούπολη, τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, τη Βέροια, τη Μυτιλήνη, τη Ρόδο, τα Χανιά, αλλά και την Αθήνα, μπορείτε να επισκεφθείτε και να θαυμάσετε τα παράξενα αυτά κτίρια, φτιαγμένα συνήθως από μάρμαρο και πέτρα και διακοσμημένα με πολύχρωμα γεωμετρικά σχέδια. Φορώντας τα ειδικά ξύλινα τσόκαρα για να μη γλιστρούν στις σαπουνάδες, κατέφθαναν οι όμορφες Ανατολίτισσες κυράδες στα γυναικεία χαμάμ. Έπαιρναν το μπάνιο τους στις γούρνες, περιποιούνταν τα μαλλιά και το σώμα τους με κρέμες, βότανα και μύρα και κουτσομπόλευαν με τις φιλενάδες τους, πίνοντας καφεδάκι και τρώγοντας σερμπέτια. Μη μου πείτε, αυτό θα πει καλοπέραση!

Αναγεννησιακές…μπουρμπουλήθρες!
Μπορεί το συχνό λούσιμο να θεωρούνταν ακόμη περιττή πολυτέλεια, αλλά η μόδα στην εποχή της Αναγέννησης πρόσταζε να είναι τα σπίτια καθαρά, ευάερα και χωρίς ενοχλητικές μυρωδιές! Περίφημοι σχεδιαστές κατασκεύαζαν μπανιέρες που έμοιαζαν με έπιπλα, περίτεχνες και κομψές σαν έργα τέχνης, αλλά μόνο για τους ευγενείς και τους οικονομικά ευκατάστατους αστούς. Αν διέθετες χρήματα και πατούσες σε στεριά, είχες εξασφαλίσει την προσωπική σου υγιεινή. Αν ήσουν φτωχός και ταξίδευες με πλοίο, τη λύση έδινε η φύση: έκανες μπάνιο σε λίμνες και ποτάμια (αρκεί να μην ήσουν γυναίκα, γιατί αυτό θεωρούνταν μεγάλη ντροπή), ή έκανες υπομονή μέχρι να φτάσει το πλοίο σε λιμάνι! Αυτά, μέχρι που ανέλαβαν οι επιστήμονες να πείσουν για την αναγκαιότητα της καθημερινής υγιεινής και για το πόσο βολικό είναι το λουτρό να έχει το δικό του μόνιμο χώρο μέσα στο σπίτι.

Ιππότες στη μπανιέρα
Ζεις στην εποχή του Μεσαίωνα, κατάγεσαι από αρχοντική γενιά ή είσαι αποδεδειγμένα θαρραλέος στρατιώτης και ο βασιλιάς αποφασίζει να σε χρίσει ιππότη; Μεγάλη σου τιμή, αλλά το μπάνιο δε θα το γλιτώσεις, ακόμη κι αν επιστρατεύσεις όλα τα κόλπα του κατεργάρη του Τομ Σώγιερ. Η τελετή του μπάνιου έχει, βλέπεις, συμβολική σημασία: ξεπλένει τα «στραβά» του χαρακτήρα σου κι όλες τις ζαβολιές σου και σηματοδοτεί το πέρασμα από την παλιά σου κατάσταση σε μια νέα ζωή, αφιερωμένη σε υψηλά ιδανικά! Κατ’ αρχήν βγάζεις την πανοπλία σου και μαζί με τα όπλα σου την πας στο παρεκκλήσι του κάστρου, για να την αφιερώσεις στο Θεό. Οι δυο πιστοί σου ακόλουθοι σε οδηγούν στο ειδικό λουτρό, όπου θα πλυθείς με νερό μπούζι (θέλει θάρρος η ιπποσύνη), θα ξυριστείς, θα κουρευτείς και γενικώς θα σουλουπωθείς. Όλη αυτήν την ώρα δυο παλιοί ιππότες σου παίρνουν το κεφάλι, εεε…σου περιγράφουν τα νέα σου καθήκοντα, με κάθε λεπτομέρεια. Μετά, σου φοράνε ένα ράσο και σε στέλνουν στο παρεκκλήσι, όπου μόνος, γονατισμένος δίπλα στα όπλα σου, προσεύχεσαι όλη τη νύχτα. Την επόμενη μέρα ο βασιλιάς σε χρίζει ιππότη κι από δω και πέρα αρχίζουν τα δύσκολα…

Το μπάνιο του αστροναύτη
Φανταστείτε ότι σας φιλοξενούν σε ένα διαστημικό σταθμό κι έρχεται η ώρα που πρέπει οπωσδήποτε να επιβεβαιώσετε την παροιμία «η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά». Μερικά πράγματα, ωστόσο, που στη γη μας φαίνονται αυτονόητα, σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας μπορεί να είναι από φοβερά αστεία, μέχρι σωστός μπελάς! Ένα απλό μπανάκι, ας πούμε, ισοδυναμεί με ολόκληρη εκστρατεία προετοιμασίας και…κλείσιμο στην απομόνωση. Ο αστροναύτης μπαίνει στο ειδικά σχεδιασμένο «καβούκι» του, από το οποίο ψεκάζεται με σταγόνες νερού και υγρού σαπουνιού. Το «καβούκι» χρησιμεύει, όπως θα καταλάβατε, για να μην του ξεφύγουν οι άτακτες σταγόνες και τρέχει μετά να τις μαζέψει σε ολόκληρο το διαστημόπλοιο!

Φίλες και φίλοι, ελπίζω να μη μουλιάσατε μετά από τόσα απανωτά μπανιαρίσματα. Όπως και να ’χει πάντως το πράγμα, μ’ αυτό το άρθρο…καθαρίσαμε!