Στο άκουσμα της λέξης φραγκόσυκο ίσως να σας έρχεται στο νου ο… Φραγκίσκος το Φραγκόσυκο, αγαπημένος ήρωας από τη «Φρουτοπία» του Ευγένιου Τριβιζά. Έχετε όμως ποτέ δει και κυρίως δοκιμάσει αληθινό φραγκόσυκο; Ξέρετε από πού κρατάει το σομπρέρο…εεε η σκούφια του; Ας πεταχτούμε μέχρι το Μεξικό και μετά ας βάλουμε πλώρη για του Αιγαίου τα νησιά. Μόνο έτσι θα ερευνήσουμε τι σόι φρούτο είναι πάλι ετούτο. Αλλά με προσοχή, γιατί τσιμπάει!

Σαν…παραμυθόσυκο!
Μια φορά κι έναν καιρό, στην κεντρική και νότια Αμερική, κάπου στο Μεξικό, ζούσε και βασίλευε μια πολύ θερμή και σκληροτράχηλη δεσποσύνη. Πατέρας της ήταν ο καυτός ήλιος, μάνα της η ξερή, βραχώδης γη κι αδέρφια της οι αυστηροί κάκτοι. Έκανε μια ζωή πολύ μετρημένη και λιτοδίαιτη και δεν της άρεσαν τα νάζια και τα στολίδια. Λίγο νεράκι και τα καυτά φιλιά του ήλιου της έφταναν για να είναι ευτυχισμένη. Και δεν είχε ανάγκη να κουρνιάσει βαθιά στην αγκαλιά της μάνας της, για να γευτεί τη θρεπτική τροφή της. Σωστό αγοροκόριτσο! Η πράσινη, κορμοστασιά της με τα απλωτά, σαρκώδη φύλλα, μάγευε την πλάση. Κι ας ήταν γεμάτη μαύρους κόμπους σα φακίδες, απ’ όπου ξεφύτρωναν μικρά, σχεδόν αόρατα, αλλά πάντα…ετοιμοπόλεμα αγκάθια. Όταν άνθιζε, τα λουλούδια της, στρογγυλοκαθισμένα σε κάθε έναν από τους μακρόστενους σα φιρίκια καρπούς της, έμοιαζαν με…κατακίτρινες παπαρούνες. Κι έκαναν τους ανθρώπους να σκέφτονται πως δεν υπάρχει πιο όμορφο και πιο απρόβλεπτο πράγμα στον κόσμο απ’ τη γυναίκα-φύση… Ώσπου στα μέσα του 16ου αιώνα περίπου, Ισπανοί έμποροι που ταξίδεψαν στα μέρη της, δεν άντεξαν στη σκέψη πως ο «παλαιός κόσμος», η γιαγιά Ευρώπη, δε γνώριζε και δε χαιρόταν μια τέτοια ασυνήθιστη ομορφιά. Την έκλεψαν, την μπάρκαραν στα γοργοτάξιδα καράβια τους και την έφεραν στη Μεσόγειο. Εκείνη, δεν είπε όχι στην καινούργια περιπέτεια κι εγκλιματίστηκε γρήγορα στη νέα της ζωή. Μόνο που διάλεγε πάντα να στήνει σπιτικό σε μέρη που θύμιζαν την πατρίδα της: τραχιά, ηλιοκαμένα κι ανθεκτικά στη δίψα και στη μοναξιά. Φτάνοντας στην Ελλάδα, άπλωσε ρίζες στη Μάνη, στην Κρήτη και στ’ άλλα του Αιγαίου τα νησιά. Την έλεγαν Φραγκοσυκιά.

Παίζουμε…φραγκουϊζόσυκο;

1. Στη χώρα μας η φραγκοσυκιά πήρε αυτό το όνομα, επειδή:
Α) ήταν ξενόφερτο, «φράγκικο» είδος για τους Έλληνες
Β) μας ήρθε εισαγόμενη την περίοδο της Φραγκοκρατίας
Γ) παλιότερα αγόραζαν τα φρούτα της ένα φράγκο το κιλό

2. Οι φραγκοσυκιές φυτεύονται στους αναβαθμούς (=ξερολιθιές, πεζούλες) των νησιών του Αιγαίου, επειδή:
Α) συγκρατούν το χώμα και το νερό της βροχής
Β) εμποδίζουν τους ισχυρούς ανέμους να καταστρέφουν τις καλλιέργειες
Γ) πρασινίζουν και ομορφαίνουν το τοπίο

3. Οι αγρότες συνηθίζουν, επίσης, να φυτεύουν φραγκοσυκιές γύρω απ’ τα χωράφια τους:
Α) για να μην τα πιάνει το κακό μάτι
Β) για να τα οριοθετήσουν με φυσικούς φράχτες προστασίας
Γ) για να απολαμβάνουν το όμορφο θέαμα κάθε ηλιοβασίλεμα

4. Πάνω στη σημαία του Μεξικού παριστάνονται:
Α) ένα παιδί που τρώει φραγκόσυκα φορώντας το σομπρέρο του
Β) δυο φίδια που τυλίγονται γύρω από μια φραγκοσυκιά
Γ) ένας αετός που τρώει ένα φίδι καθισμένος πάνω σε φραγκόσυκα

5. Στην Ελλάδα η φραγκοσυκιά είναι γνωστή και ως:
Α) παυλοσυκιά, παπουτσοσυκιά
Β) αγκαθοσυκιά, μεξικοσυκιά
Γ) κακτοσυκιά, ερημοσυκιά

6. Τα φραγκόσυκα ωριμάζουν παρέα με τα σύκα και τρώγονται, όταν από πράσινα γίνουν σκούρα πορτοκαλιά ή κόκκινα:
Α) το καλοκαίρι
Β) στα μέσα της άνοιξης
Γ) αρχές φθινοπώρου

7. Για να μαζέψουν τα φραγκόσυκα, φορούν χοντρά γάντια ή τα πιάνουν με εφημερίδες και πανιά. Αλλιώς:
Α) τα ρίχνουν απ’ τα κλαδιά στοχεύοντάς τα με σφεντόνα
Β) χρησιμοποιούν ένα μακρύ ξύλο με στερεωμένο στη μια του άκρη ένα γάντζο, ένα μαχαιράκι, ή ένα τενεκεδάκι
Γ) περιμένουν να ωριμάσουν τόσο, ώστε να πέσουν από μόνα τους

8. Το φραγκόσυκο μπορεί, επίσης, να καταναλωθεί ως:
Α) μαρμελάδα, γλυκό του κουταλιού, παγωτό
Β) λικέρ, ρακί, αναψυκτικό
Γ) σάλτσα σε σαλάτες, επικάλυψη σε πίτες, ξερό ως μεζές

Απαντήσεις: 1.Α&Β, 2.Α&Β&Γ, 3.Β, 4.Γ, 5.Α, 6.Α, 7.Β, 8.Α&Β&Γ

• Ένας παλιός θρύλος λέει πως οι Αζτέκοι κάποτε δεν είχαν πατρίδα. Ζούσαν περιπλανώμενοι στο βόρειο Μεξικό, προσπαθώντας να επιβιώσουν στους ερημότοπους. Οι παλαιότεροι και σοφότεροι της φυλής τους έλεγαν ότι, σύμφωνα με τους θεούς, η ταλαιπωρία τους αυτή δε θα σταματήσει, μέχρι να δουν έναν αετό να κάθεται πάνω σε μια φραγκοσυκιά. Όταν αυτό συνέβη, συνειδητοποίησαν ότι βρίσκονταν στην περιοχή Τενοτστιτλάν, και μάλιστα επάνω στα μικρά, γεμάτα έλη νησιά της λίμνης Τεξκόκο. Εκεί εγκαταστάθηκαν και άνθησε ο ιδιαίτερος πολιτισμός τους.

• Η φραγκοσυκιά πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα. Οποιοδήποτε μέρος της, ένα φύλλο, ή ένα κομμάτι βλαστού, μπορεί να βγάλει ρίζα όταν φυτευτεί! Δε χρειάζεται καμία περιποίηση, τα βγάζει πέρα μόνη της.

• Το φραγκόσυκο καθαρίζεται προσεκτικά με μαχαιροπίρουνο και τρώγεται δροσερό. Έχει πολλά σποράκια, αλλά η ξεχωριστή γεύση του θα σας αποζημιώσει. Κάνει καλό στην καρδιά και στον εγκέφαλο, δρα κατά του καρκίνου, περιέχει μαγνήσιο, ασβέστιο και βιταμίνες που τονώνουν τον οργανισμό μας. Το παράξενο είναι ότι ενώ μπορούμε να το απολαμβάνουμε εύκολα και πάμφθηνα, εφόσον φυτρώνει και στη χώρα μας, το εισάγουμε από άλλες χώρες (Ιταλία, Ισπανία, Τυνησία, Ισραήλ), με αποτέλεσμα να πωλείται πανάκριβα και μόνο στα μεγάλα μανάβικα και σούπερ μάρκετ!

• Από τη φραγκοσυκιά μπορεί να παραχθεί οινόπνευμα, ενώ οι ιθαγενείς της Κεντρικής Αμερικής χρησιμοποιούσαν τα φύλλα της ως…παγούρια νερού! Σύγχρονες επιστημονικές έρευνες μας πληροφορούν ότι συστατικά που υπάρχουν σε αυτά, μπορούν να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά το μεθύσι και τη ναυτία.

• Επειδή τα φύλλα της φραγκοσυκιάς είναι μεγάλα και γεμάτα αγκάθια, κάποιοι…φαρμακόγλωσσοι τα αποκαλούν και «γλώσσα της πεθεράς»!