Κλείστε τα μάτια και φανταστείτε ότι μπροστά στα πόδια σας απλώνεται ένα ολομέταξο, πολύχρωμο χαλί. Επάνω του ζωντανεύουν εικόνες από τη φύση, μαγεύοντας τα γουρλωμένα από το θαυμασμό μάτια σας. Το απαλό του άγγιγμα γοητεύει τις γυμνές σας πατούσες, που -ειδικά για την περίσταση- έχετε σαπουνίσει και δυο και τρεις φορές. Πόσο θα θέλατε να παίξετε «βαρελάκια» με τους φίλους σας, κουτρουβαλώντας από τη μια του άκρη μέχρι την άλλη! Μήπως να δοκιμάζαμε και αν…απογειώνεται; Μα που είναι αυτός ο κοιλαράς, το Τζίνι, που μας υποσχέθηκε περιπέτειες και χλιδή στη μαγεμένη Ανατολή;

– «Τζίνουμ ταρατατζίνουμ φανερώσου
και στο χαλί επάνω στρώσου!».

ΤΖΙΝΙ: Φφφφσττττ! Έεεφτασεεε! Ποιος με κάλεσε, παρακαλώ, κι ούτε που πρόλαβα να απολαύσω πρωινό;

ΒΑΓΓΕΛΙΤΣΑ ΑΝΗΣΥΧΙΔΟΥ: Μην τολμήσεις να γεμίσεις ψίχουλα το καινούργιο μου χειροποίητο χαλί!

Τ.: Μα τον ασύμμετρο περσικό κόμπο, πού θα φάω εγώ τα αυγά-μάτια μου με το πιπεράκι και τη σαλτσούλα;

Β.Α.: Πρώτη φορά βλέπω τζίνι να πασαλείβεται με κέτσαπ. Τι σου κάνει αυτή η παγκοσμιοποίηση…Ξεπάτα, είπα, απ’ το χαλί μου, Μπελά Χοντρομπαλά!

Τ.: Αν είμαι μπελάς, τότε τι με κάλεσες, αφέντρα μου;

Β.Α.: Πρέπει επειγόντως να κάνω ένα ρεπορτάζ για τα χαλιά και σκέφτηκα ότι εσύ θα είσαι η εγκυρότερη πηγή πληροφόρησης.

Τ.: Τιμή μου, Βαγγελίτσα τζάνουμ! Να βάλω κι ένα τσαγάκι να ζεσταθεί το κοιλαράκι, εεε…το κοκκαλάκι μας;

Β.Α.: Άντε βάλε και πες μου αν αληθεύει ότι οι Πέρσες, οι Φοίνικες, οι Αιγύπτιοι και οι Κινέζοι υπήρξαν οι πρωτοπόροι στην τέχνη της ταπητουργίας.

Τ.: Να σερβίρω και κανένα κουλουράκι κανέλας, ή μήπως προτιμάς μπακλαβά με γέμιση καρύδι; Μμμ…, μπουκιά και συχώριο είναι, Βαγγελίτσα χανούμ!

Β.Α.: Σταμάτα να μασουλάς και μπες επιτέλους στο θέμα, γιατί από τα νεύρα μου θα κάνω μπουμ!

Τ.: Αληθεύει, αληθεύει! Άλλοτε κρεμούσαν τα χαλιά στους τοίχους σαν πίνακες ζωγραφικής και άλλοτε τα έστρωναν στο πάτωμα. Παλιά τα ύφαιναν σε αργαλειούς, σήμερα πρωταγωνιστούν οι μηχανές. Αλλά το χειροποίητο είναι άλλο πράγμα. Τσοκ γκιουζέλ, μα τον τούρκικο συμμετρικό κόμπο!

Β.Α.: Κόμπο θα μου το κάνεις το μυαλό με τα αλαμπουρνέζικα που αμολάς. Μίλα τέλος πάντων καθαρά να καταλάβουν και τα παιδιά!

Τ.: Αλλ…άχ και βαχ, είσαι πολύ τζαναμπέτα γυναίκα! Ο περσικός ασύμμετρος και ο τουρκικός συμμετρικός κόμπος είναι οι δύο πιο διαδεδομένοι τρόποι ύφανσης των χαλιών. Υπάρχει και ο κο…κόμπος του Θιβέτ και ο κο…κόμπος που έχει σχήμα βάζου! Επίσης, ο νομαδικός κο…κόμπος, που είναι και συμμετρικός και α…ασύμμετρος, απαιτεί μεγάλη μαεστρία και το α…αποτέλεσμα της ύφανσης είναι πο…πολύ σταθερό.

Β.Α.: Τι έπαθες, καλέ, και κομπιάζεις;

Τ.: Η πολλή σκε…σκέψη μου δημιουργεί α…άγχος. Πρέπει ο…οπωσδήποτε να πα…πάρω το α…αγχολυτικό μου!

Β.Α.: Και ποιο είναι το αγχολυτικό σου; Δεν πιστεύω να κατεβάσεις τίποτα χάπια και να σου έρθει νύστα! Έχουμε αρκετή δουλειά ακόμη.

Τ.: Μη σεκλετίζεσαι αφέντρα!
Μια ντουζίνα λουκουμάκια
με καπάκι μπισκοτάκια
το Τζινάκι καταπίνει
και τη διάλεξή του δίνει!

Β.Α.: Που έμπλεξα, μα το Βούδα και τον Αλλάχ μαζί!

Τ.: Έπλεξες ποτέ χαλί με τα χεράκια σου; Οι Έλληνες της Μικρασίας διακρίθηκαν για χρόνια στην παραγωγή και το εμπόριο του χαλιού. Τα Βουρλά, η Φιλαδέλφεια, και κυρίως η Σπάρτη της Πισιδίας ανέδειξαν μοναδικές μαστόρισσες. Λέγεται, μάλιστα, πως μία από αυτές, η Πολυτίμη Κιουρτσόγλου, που δίδασκε στις νέες κοπέλες τα μυστικά της ύφανσης των χαλιών, παρασημοφορήθηκε από το Σουλτάνο! Τι θα με κεράσεις, τώρα που θα σου αποκαλύψω ότι ο Χάρακας, μια κωμόπολη της Τουρκίας, θεωρείται σήμερα το νούμερο ένα στα χειροποίητα χαλιά;

Β.Α.: Τώρα που το σκέφτομαι, μερικές ξυλιές με το χάρακα στον πισινό ίσως σε ξαναφέρουν στα συγκαλά σου!

Τ.: Γιατί με πληγώνεις έτσι, Βαγγελίτσα τζάνουμ; Πειράζει, δηλαδή, που είμαι κομμάτι γλυκοαίματος;

Β.Α.: Κομμάτι; Από τα πολλά γλυκά, καημένε μου, θα ανεβάσεις ζάχαρο και δεν έχω καμία όρεξη να σε δω τυλιγμένο σαν ντολμά μέσα σε ένα χαλί να ταξιδεύεις στον άλλο κόσμο! Ξέρεις, φαντάζομαι, ότι έτσι πίστευαν πως επικοινωνούσαν με τους θεούς οι παλιοί Ανατολίτες…

Τ.: Φτου σκόρδα! Προτιμώ να με φανταστώ πολυχρονεμένο πασά, να μου στρώνουν οι υπήκοοί μου το κόκκινο χαλί, σύμβολο εξουσίας και τιμής. Και καθώς θα βουλιάζουν οι πατούσες μου στο παχύ του χνούδι, να καταφθάνουν στις ασημένιες πιατέλες τα καζάν ντιμπί, τα σερμπέτια και τα κανταϊφια!

Β.Α.: Μωρέ φάτσα για πασάς! Έτσι μου έρχεται να σε στείλω στο πιτς φιτίλι στις στέπες της Περσίας. Μια χαρά επιτόπια έρευνα θα κάνεις φροντίζοντας και κουρεύοντας τα κοπάδια και υφαίνοντας και βάφοντας με φυσικές βαφές τα ονομαστά νομαδικά χαλιά! Άσε που θα στρώσεις και σιλουέτα!

Τ.: Εγώ είμαι Τζίνι του σαλονιού και μη με προκαλείς, γιατί θα επικαλεστώ τις παραστάσεις πάνω στα απαράμιλλα Αρμενικά χαλιά και δε θα ξέρεις που να κρυφτείς…
– Φίδια, δράκοι και σκορπιοί,
κριάρια, νυχτερίδες κι αράχνες -γλυκιααά μου-
από άψυχες χρωματιστές κλωστές,
γίνετε ζωντανές απειλές!

Β.Α.: Να σε κεράσω ένα ριζογαλάκι, ή μήπως προτιμάς γαλακτομπούρεκο; Έχω και μουσταλευριά με κανελίτσα, αν τη λαχταρά η στρογγυλή σου η κοιλίτσα!

Τ.: Μανούλα μου, μπερεκέτια! Έτσι μου έρχεται να κάνω μια τούμπα σαν τουλούμπα πάνω στη φλοκάτη, στο κιλίμι, στη μοκέτα. Βαγγελίτσα, σου το λέω νέτα σκέτα: Δεν ξέρω τι να πρωτοδιαλέξω. Βάλε μια ποικιλία!

Β.Α.: Από που ξεφύτρωσε αυτή η φουσκωτή μαξιλάρα; Κάτι υποψιάστηκα εγώ απ’ την αρχή! Τζίνι…γιαλαντζίνι, κατά κόσμον Κωστάκη Υπναρίδη, μόλις σου έπεσε η…κοιλιά απ’ τη χαρά σου! Και κοίτα μην μου πασαλείψεις με σιρόπια το καλό μου το χαλί, γιατί μου απομένει ακόμη μια ευχή…

Βαγγελίτσα Ανησυχίδου
και για την αντιγραφή
Εύη Τσιτιρίδου

Ξέρετε ότι:

• Τα γνήσια χαλιά έχουν…ονοματεπώνυμο, που «μεταφράζεται» σε μία σειρά από πληροφορίες: για τους ανθρώπους που το κατασκεύασαν και την τεχνοτροπία που χρησιμοποίησαν, για τη γωνιά της γης από την οποία προέρχονται, για τα σχέδια, τα χρώματα και τα σύμβολα που περιέχουν, για την ποιότητα του μεταξιού, του βαμβακιού, ή του μαλλιού τους.

• Ο Μάρκο Πόλο έγραψε: «Οι Αρμένιοι και οι Έλληνες κατασκευάζουν τα πιο καλαίσθητα και λεπτά χαλιά στον κόσμο, σε τρεις μεγάλες πόλεις, Ικόνιο, Σεβάστεια και Καισαρεία…».

• Το πιο παλιό χαλί του κόσμου φυλάσσεται στο μουσείο της Αγίας Πετρούπολης, στη Ρωσία. Ανακαλύφθηκε από αρχαιολόγους σε υψόμετρο 1.650 μέτρων, στα όρη Αλτάι, σε μια περιοχή που ονομάζεται Παζιρίκ. Είναι από μαλλί καμήλας, διαστάσεων 4 περίπου τετραγωνικών μέτρων και εντοπίστηκε…κατεψυγμένο μέσα σε κατακόμβες Σκυθών, όπου διατηρήθηκε σώο κι αβλαβές για 25 ολόκληρους αιώνες! Υπολογίζεται ότι αποτελείται από 1.500.000 κόμπους! Στις μπορντούρες του απεικονίζονται 28 καβαλάρηδες και 24 ελάφια και στο εσωτερικό του επαναλαμβάνεται το μοτίβο του σταυρού του Αγίου Ανδρέα. Πρόκειται για ένα πραγματικό αριστούργημα.