Βαγγελίτσα Ανησυχίδου: Κωστάκη, εεε…Κωστάκη! Ξύπνα επιτέλους! Σήμερα θα γράψουμε για τον ύπνο και είσαι ο πλέον κατάλληλος άνθρωπος για να αναπτύξει το θέμα.
Κωστάκης Υπναρίδης: Μμμμ, ζζζζζ, χρρ…φφσττ, χρρ…φφσττ!
Β.Α.: Σταμάτα το ροχαλητό και σήκω να μπούμε στο ψητό!
Κ.Υ.: «Άαααασε με στη βαθιά σκοτούρα
και μην αρχίζεις τη μουρμούρααα!
Κοφ’ το γαζί, μην το τραβούμε,
σβήσε το φως να κοιμηθουουούμε!»…
Β.Α.: «Ξύπνα μικρό μου κι άκουσε,
άκου μινόρε της αυγής…
Αν συνεχίσεις να κοιμάσαι,
εδώ θα γίνει της μουρλής!»…
Κ.Υ.: Εδώ Κωστάκης Πυτζαμίδης, εεε…Υπναρίδης. Αμολήστε τις ερωτήσεις σας, παρακαλώ!
Β.Α.: Τι είναι ο ύπνος, ειδικέ μου; Για μιλήστε μας ολίγον…επιστημονικώς!
Κ.Υ.: Ο ύπνος είναι ξεκούραση για το σώμα, φρεσκάρισμα του εγκεφάλου που «ξεφορτώνεται» τις άχρηστες πληροφορίες και τροφή για τη μνήμη, που δυναμώνει. Δυσκολεύεται ο Τοτός να λύσει την άσκηση στα μαθηματικά; Ας πάρει έναν υπνάκο κι όταν ξυπνήσει, η λύση το μυαλουδάκι του θα… γαργαλήσει! Κάτι ήξερε κι ο Αϊνστάιν που κοιμόταν χορταστικά (δέκα ώρες τουλάχιστον), ύστερα από κάθε του «πάλη» με της φυσικής τα θηρία, παρντόν, τη θεωρία!
Β.Α.: Αληθεύει ότι όταν κάποιος μαθαίνει ποδήλατο, ή ένα μουσικό όργανο, ο ύπνος μπορεί να του κάνει δωρεάν…φροντιστήριο;
Κ.Υ.: Και βέβαια! Τον βοηθάει να αφομοιώσει ευκολότερα τα νέα δεδομένα και να τα «νοικοκυρέψει» στο μυαλό του. Είναι αυτό που λένε «αυτός κοιμάται κι η τύχη του δουλεύει!»…
Β.Α.: Πόσες ώρες πρέπει να κοιμόμαστε, γιατρέ μου;
Κ.Υ.: Ζζζζυνεχώς! Ωχ, ωχ, μη βαράς, βρε Βαγγελίτσα! Ένα αστειάκι είπα να κάνω…Οι επιστήμονες λένε ότι οκτώ ώρες ύπνου είναι -κατά μέσον όρο- απαραίτητες για τον άνθρωπο.
Β.Α.: Ναι, αλλά τα παιδιά και οπωσδήποτε τα μωρά πρέπει να κοιμούνται ασφαλώς περισσότερο, ενώ οι ενήλικες λιγότερο. Άλλοι είναι «πρωινοί τύποι» και ξυπνάνε με τις κότες και άλλοι «βραδινοί» και χουζουρεύουν ως το μεσημέρι. Βέβαια, αυτό εξαρτάται κι από τις δουλειές που κάνουν, καθώς και από τις συνθήκες της ζωής τους. Οπότε, όλα είναι σχετικά.
Κ.Υ.: Δυστυχώς, στις μέρες μας ο καθένας κοιμάται όσο μπορεί κι όχι όσο θέλει, ή όσο είναι απαραίτητο. Γι’ αυτό βλέπεις γύρω σου αρκετούς να κυκλοφορούν κατάχλωμοι σαν φαντάσματα, με μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια. Ενώ εγώ, κοίτα επιδερμίδα που έχω! Πιάσε μαγουλάκι αφράτο σα μαξιλαράκι!
Β.Α.: Εσύ, Κωστάκη μου, μαζί με τον «Κοιμήση» από τα Στρουμφ συστήνετε ξεχωριστή κατηγορία υπναράδων! Ποιος θα μπορούσε να σας συναγωνιστεί;
Κ.Υ.: «Η Ωραία Κοιμωμένη» από το παραμύθι του Σαρλ Περό. Ποιος τη χάρη της! Εκατό χρόνια ύπνου χωρίς διακοπή! Μέχρι κι ο Τσαϊκόφσκι έμεινε με το στόμα…χασμουρητό και της έγραψε μουσική για μπαλέτο. Να σου χορέψω καμιά φιγούρα;
Β.Α.: Αυτό είναι από τ’ άγραφα! Εσύ, παιδάκι μου, δεν παίζεσαι!
Κ.Υ.: Την «Κοιμωμένη των Αγράφων» την ξέρεις;
Β.Α.: Κωστάκη, είσαι ξύπνιος, ή παραμιλάς στον ύπνο σου;
Κ.Υ.: Ηρέμησε, ούτε υπνηλία έχω για να κοιμάμαι όρθιος, ούτε…κυκλοφορώ κι υπνοβατώ! Η «Κοιμωμένη των Αγράφων» είναι μια «παρέα» από κορυφογραμμές δυτικά της Καρδίτσας, που το σχήμα τους μοιάζει με γυναίκα που κοιμάται. Την καμαρώνει όλος ο Θεσσαλικός κάμπος! Οι ντόπιοι διηγούνται πως όταν οι θεοί έφτιαξαν τον κόσμο, η οροσειρά των Αγράφων τους προέκυψε κομμάτι άγρια κι απόκρημνη. Αποφάσισαν, λοιπόν, να την κάνουν να φαίνεται πιο ήμερη, σμιλεύοντας επάνω της το σώμα μιας αποκοιμισμένης νεράιδας!
Β.Α.: Πολύ ρομαντικό! Έχεις δει την «Κοιμωμένη», το γνωστότερο ίσως έργο του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, στο Α’ Κοιμητήριο της Αθήνας; Το άγαλμα αυτό, μοναδικής ομορφιάς και τέχνης, είναι αφιερωμένο στη μνήμη ενός κοριτσιού, της Σοφίας Αφεντάκη, που πέθανε το 1873. Ήταν μόλις 18 χρόνων.
Κ.Υ.: Και έγινε αθάνατη σαν το «Μαρμαρωμένο Βασιλιά» του θρύλου!
Β.Α.: Κάπου διάβασα ότι ένας στους δέκα ενήλικους δηλώνει ότι υποφέρει από αϋπνία…
Κ.Υ.: Πως είπατε, κυρία μου; Δεν σας αφήνει το άγχος να κλείσετε μάτι και κάθε βράδυ παίρνετε υπνωτικό χάπι; Και κοντά στα ξημερώματα, για να σας έρθει νύστα, ορμάτε στο ψυγείο και καταβροχθίζετε από πάστες της ώρας μέχρι και προχτεσινούς κεφτέδες; Τιιιιιι; Πίνετε και πολλούς καφέδες;
Β.Α.: Κωστάκη, τι έπαθες;
Κ.Υ.: Αχ! Πατάω ένα κουμπί,
έχει αϋπνίες η χοντρή!
Έξω ο βοριάς σφυρίζει,
μα ο Μήτσος ροχαλίζει!
Εμένα για να σηκωθώ,
με σέρνουν με το βίντσι.
Πως μόνο ώρες τέσσερις
κοιμόταν ο Ντα Βίντσι;
Β.Α.: Που πας, καλέ; Ξέχασες να μου πεις τι είναι ο ύπνος REM!
Κ.Υ.: «Rapid eye movements», που στα ελληνικά θα πει «γρήγορες κινήσεις των ματιών». Είναι ο ύπνος που «φιλοξενεί» τα όνειρα. Αχ, δεν κρατιέμαι άλλο. Θα κοιμηθώ στο φτερό, σαν τον ιπτάμενο… ερωδιό!
Β.Α.: Τίποτα δεν είπαμε για τον ύπνο των ζώων…Το ξέρεις ότι τα λιοντάρια στην Αφρική κοιμούνται ανάσκελα, με τις πατούσες τους στραμμένες προς τον ουρανό;
Κ.Υ.: REM…μου λες, θα κρατήσει πολύ ακόμη ετούτο το μαρτύριο; Άνοιξε και καμιά εγκυκλοπαίδεια μπας και λαγοκοιμηθείς!
Λόγια σοφά και…νυσταγμένα!
• «Λίγα φάε, λίγα πιε, θέσε καλά κοιμήσου».
• «Ο ύπνος θρέφει το παιδί κι ο ήλιος το μοσχάρι
και το κρασί το γέροντα τον κάνει παλικάρι».
• «Της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελά».
• «Χαρά στο γέρο που αγρυπνά, στο νέο που κοιμάται».
• «Όπου δεις χοντρές μαγούλες, ύπνος είναι και βαρούλες (=βαρεμάρα, τεμπελιά)».
• «Τα ’χει η γρια στο λογισμό της,
τα θωρεί και στ’ όνειρό της».
• «Τον πάτησε ο βραχνάς (ή βαρυπνάς)».
• «Όποιος πεινάει, καρβέλια ονειρεύεται».
• «Κοιμάται κι ονειρεύεται, πως την αυγή παντρεύεται».
• «Τον πλάκωσε το πάπλωμα».
• «Αφέθηκε στην αγκαλιά του Μορφέα».
Νανουρίζεστε;
«Ύπνε που παίρνεις τα μωρά,
έλα πάρε και τούτο.
Μικρό μικρό σου το ’δωσα,
μεγάλο φέρε μου το.
Μεγάλο σαν ψηλό βουνό,
ίσιο σαν κυπαρίσσι
κι οι κλώνοι του ν’ απλώνονται
σ΄ Ανατολή και Δύση.
Νάνι του Ρήγα το παιδί,
του βασιλιά τ’ αγγόνι.
Νάνι του Μάη η πασχαλιά,
του Μάρτη χελιδόνι.
Κοιμήσου και παρήγγειλα
στην Πόλη τα προικιά σου,
στη Βενετιά τα ρούχα σου
και τα διαμαντικά σου»…
Κοιμισμένοι…μύθοι!
Έχουμε και λέμε: ο Ύπνος, γιος του Ερέβους και της Νύχτας και θεός του ύπνου, παντρεύτηκε την Πασιθέα, θεά της ξεκούρασης. Ήσυχα και χαλαρά, απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τους Όνειρους. Αυτοί έκαναν στέκι τους μια παραθαλάσσια σπηλιά κάπου στη Δύση, κοντά στα λημέρια του θείου τους, του Θανάτου. Η σπηλιά είχε δυο πύλες. Από τη μία πύλη έστελναν στους ανθρώπους τα «αληθινά» όνειρα, δηλαδή αυτά που περιείχαν κάποιο μήνυμα για τη ζωή τους κι από την άλλη τα «ψεύτικα», τα απλά γεννήματα της φαντασίας. Οι Όνειροι ήταν: ο Μορφέας, θεός των ονείρων στα οποία πρωταγωνιστούσαν διάφορες μορφές και «κουβαλητής» των θεϊκών μηνυμάτων στους θνητούς, ο Φοβήτωρ (φόβος) που ειδικευόταν στους εφιάλτες, ο Φάντασος (φαντασία) που έπλαθε τα παράδοξα και…ακαταλαβίστικα όνειρα και ο Ίκελος. Ζζζζζ!!!