Το 1936, ο Σεργκέι Προκόφιεφ (1851-1953) αποδέχεται την πρόταση της διευθύντριας του παιδικού θεάτρου της Μόσχας να συνθέσει ένα μουσικό παραμύθι. «Το έργο θα πρέπει να βοηθήσει τα παιδιά να καταλάβουν και να αγαπήσουν τη μουσική. Το σημαντικότερο απ’ όλα είναι να βρεθεί μια κοινή μουσική γλώσσα με αυτά…», σημειώνει ο συνθέτης. Και θέτει τη μουσική του στην υπηρεσία του κειμένου, ώστε να προσελκύσει και να προκαλέσει τους κατάλληλους συνειρμούς στο παιδικό ακροατήριο. Έτσι προέκυψε το μουσικό παραμύθι για ορχήστρα και αφηγητή με τίτλο «Ο Πέτρος και ο Λύκος».
Κάθε όργανο της ορχήστρας αντιστοιχεί σ’ ένα χαρακτήρα του παραμυθιού. Τα έγχορδα συμβολίζουν τον Πέτρο, το φλάουτο το πουλί, το όμποε την πάπια, το κλαρινέτο τη γάτα, το φαγκότο τον παππού, τα κόρνα το λύκο, τα κρουστά τους κυνηγούς. Επιδίωξη του συνθέτη είναι να δημιουργήσει μια απλή και κατανοητή μουσική, που δεν απευθύνεται -ωστόσο- μόνο σε παιδιά. Και το πετυχαίνει, διατηρώντας ταυτόχρονα όλα τα χαρακτηριστικά του προσωπικού μουσικού του ύφους.
Η τεράστια δημοτικότητα του έργου σε συνδυασμό με τις μεταφράσεις του παραμυθιού σε πολλές γλώσσες σύντομα καθιέρωσαν το έργο στην παγκόσμια μουσική φιλολογία. Το κείμενο γράφτηκε από τον ίδιο το συνθέτη. Ο μεγάλος μας ηθοποιός Δημήτρης Χορν διαβάζει το παραμύθι στην τελευταία του εμφάνιση στη σκηνή, το 1993, στο Μέγαρο Μουσικής της Αθήνας: https://www.youtube.com/watch?v=_Mb63Nxzq_Q
Ήταν το πρώτο φετινό βροχερό μεσημέρι στην τάξη και με είχε ήδη επισκεφθεί η μάγισσα…Μουγκαφόν. Ξέρετε, αυτή η στριμμένη κυρία που τρελαίνεται να παίρνει τη φωνή από τους μάχιμους εκπαιδευτικούς μόλις αρχίσουν οι ιώσεις της χρονιάς. Για άδεια ούτε λόγος, για τους γνωστούς λόγους. Οπότε έπρεπε να βρω να κάνουμε κάτι δημιουργικό, χωρίς να χρειάζεται να μιλώ πολύ. Και σκέφτηκα «τον Πέτρο και το λύκο».
Επιστράτευσα τη νοηματική και το παράδειγμα προς μίμηση, απλώσαμε στο δάπεδο τα στρωματάκια μας, καθίσαμε αναπαυτικά και προσπαθήσαμε να ησυχάσουμε, για ν’ ακούσουμε το παραμύθι. Το βρήκαμε και το βάλαμε να παίζει στον υπολογιστή. Πρώτη μεγάλη απογοήτευση και δυσκολία: «Κυρία, αυτό δεν έχει κινούμενα σχέδια!». Πώς να εξηγήσεις στα σημερινά παιδιά ότι δεν είναι όλα εικόνα στη ζωή; Πώς να πείσεις τη γενιά του κινητού και του τάμπλετ να καθίσει ήρεμα για μερικά λεπτά και να ακούσει κάτι χωρίς να πατάει πλήκτρα και χωρίς να βλέπει κινούμενη εικόνα σε μια οθόνη; Αποδείχτηκε πολύ δύσκολο το εγχείρημα. Αλλά κάποια στιγμή, θες επειδή έδειξα με τον τρόπο μου, αν και άφωνη, πόσο μου αρέσει και με ενδιαφέρει αυτό που ακούγαμε, θες επειδή με λυπήθηκαν που πόναγε ο λαιμός μου, θες επειδή τους κίνησε την περιέργεια το μουσικό παιχνίδι της ιστορίας, καταλάγιασαν. Και άκουσαν.
Το ακούσαμε τρεις φορές. Την πρώτη φορά απλώς ακούσαμε. Τη δεύτερη προσπαθήσαμε να αναγνωρίσουμε τα μουσικά όργανα που ακούγαμε και να τα ταυτίσουμε με τους ήρωες που εκπροσωπούσαν. Την τρίτη φορά ακούγαμε και ζωγραφίζαμε τους ήρωες στο χαρτί μας. Εδώ αναδύθηκε η δεύτερη δυσκολία και πρόκληση μαζί: Αφού όλοι ακούμε το ίδιο, πως γίνεται να ζωγραφίζουμε διαφορετικά πράγματα; Κάποιος ισχυρίστηκε ότι ανάμεσα στους ήρωες της ιστορίας υπήρχε και μια αλεπού. Αλεπού σαφώς δεν υπήρχε. Το ακούγαμε με τ’ αυτιά μας, τους μετρήσαμε, το επαληθεύσαμε. Αλλά παρόλα αυτά, πολλοί τη ζωγραφίσαμε! Επειδή το είπε και το έκανε ο ένας και η ισχυρή του άποψη και προσωπικότητα μας συνεπήρε και μας παρέσυρε. Επειδή δεν εμπιστευτήκαμε τη δική μας γνώμη. Για πλάκα. Για να αντιδράσουμε στο σωστό. Για να γίνουμε αρεστοί στην παρέα. Αρκετή τροφή για σκέψη…
Την επόμενη μέρα, επανήλθαμε. Πρότεινα να «ζωντανέψουμε» τους ήρωες της ιστορίας ως χαρτόκουκλες. Μερικοί ενθουσιώδεις εθελοντές τους μοιράστηκαν και τους ζωγράφισαν σε χαρτόνι. Απλώσαμε στο τραπέζι τα υλικά μας από τη γωνιά της ανακύκλωσης, τα ψαλιδάκια και τις κόλλες μας και τους «ντύσαμε» με τα θεατρικά τους κοστούμια. Παίξαμε, ξεκουραστήκαμε και καθίσαμε στα τραπέζια μας, για να παίξουμε το «Κάνε ό,τι κάνω» (η αφωνία δεν με είχε ακόμη εγκαταλείψει). Ακουλουθούσαν τις κινήσεις μου βήμα βήμα. Πήρα ένα λευκό χαρτί, το κράτησα όρθιο και άρχισα να χαράζω μαύρες γραμμές για να φτιάξω 8 «κουτάκια». Το έκαναν και τους είπα να τα αριθμήσουν. Και μετά τους είπα ότι τώρα είναι έτοιμοι να φτιάξουν το δικό τους κόμικ. Είτε την ιστορία του Πέτρου και του λύκου, είτε μια άλλη ιστορία, ό,τι τους ψιθύριζε στο αυτί η φαντασία τους. Τότε ήταν που έγινε απόλυτη ησυχία στην τάξη και ακουγόμουν μόνο εγώ να ξεροβήχω…
Είναι καταπληκτικό το πόσο «ξεδιπλώνουν» τις ικανότητές τους και αποκαλύπτουν την προσωπικότητά τους τα παιδιά των κινητών και των τάμπλετ, όταν «βρεις το κουμπί τους». Και «το κουμπί» όλων των παιδιών είναι δράσεις που τους αρέσουν, τα ενδιαφέρουν και τα κινητοποιούν, σ’ ένα περιβάλλον αποδοχής, παιχνιδιού και αλληλοσεβασμού. Γελάσαμε πολύ όταν καθένας διάβασε το κόμικ – ιστορία του στην ολομέλεια. Και θαυμάσαμε πολλά πράγματα ο ένας στον άλλον. Αλλά το σπουδαιότερο είναι ότι έμαθαν να ακούνε λίγο περισσότερο, λίγο καλύτερα, λίγο πιο δημιουργικά ο ένας τον άλλο. Και όλοι μαζί τη μουσική που μπορεί να μην έχει εικόνα, μπορεί να μην έχει και λόγια. Αλλά μπορεί να μας πει με το δικό της ξεχωριστό τρόπο ατελείωτες, καταπληκτικές ιστορίες…